Katika mwaka wa 2025, sekta ya kilimo Tanzania imeendelea kushuhudia mabadiliko makubwa katika bei za mazao sokoni. Makala hii inaangazia mwenendo wa bei za mahindi, mchele, maharage, mtama, viazi, na baadhi ya mazao mengine – kwa msingi wa takwimu rasmi kutoka Wizara ya Kilimo na vyanzo vingine vya kutegemewa.
Muhtasari wa Kitaifa
Mazao Makuu ya Chakula
Kulingana na Taarifa ya Wizara ya Kilimo tarehe 7–11 Julai 2025, bei za jumla za mtama ziliongezeka kwa 6.7%, ulezi kwa 4.2%, huku bei za uwele na mchele zikipungua kwa 6.3% na 4.2% mtawaliwa.
Mahindi, maharage na viazi mviringo hazikubadilika (mahindi TZS 800/kg, maharage TZS 2 500/kg, viazi TZS 900/kg).
Tofauti na Juni
Wiki ya 16–20 Juni pia ilionyesha mwelekeo tofauti – maharage yakishuka kwa 3.7%, mchele/ulezi/uwele kuongezeka kuhusu 4–7% . Hii inaonyesha sheria ya misimu na msongamano sokoni inayoathiri bei.
Mwenendo Kanda kwa Kanda
| Mkoa | Mahindi | Mchele | Maharage | Mtama | Uwele | Ulezi | Viazi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dar es Salaam | 1 100 (+10%) | 2 500 (‑3.8%) | 3 000 | 1 600 (+10%) | 1 100 | 2 900 | 1 000 |
| Dodoma | 700 (‑12.5%) | 2 700 (+3.8%) | 2 600 | 700 (‑12.5%) | 900 | 2 100 (+10.5%) | 900 |
| Arusha | 800 (‑6.5%) | 2 900 (‑4.5%) | 2 100 | 1 200 | 900 | 2 200 | 700 |
-
Dar es Salaam: Bei za mahindi na mtama ziliinuka takriban 10%, zikilingana na kuongezeka kwa mahitaji kutokana na msongamano sokoni
-
Dodoma: Kupungua kwa mahindi na mtama kunarulisha ushindani na msimu wa mavuno, ilhali ulezi/uwele ulishuka kutokana na ununuzi mdogo.
-
Arusha: Kupungua kwa mchele na mahindi (‑4.5% na ‑6.5%) kunaonyesha upungufu wa mazao kwa soko husika.
Bei za Mazao Soko (Retail)
Kulingana na ripoti ya USDA ya Februari 2025, bei ya rejareja kwa mahindi ilikuwa kati ya USD 0.84–2.01/kg (TSZ 1 991 – 4 784/kg), huku bei ya jumla ikianguka kufikia TZS 800–1 500/kg Hii inaonyesha uwiano wa bei kati ya rejareja na jumla katika masoko yanayoshindana.
Sababu za Mabadiliko
-
Msimu na mavuno: Mvua bora husababisha kufunguliwa kwa soko la mazao – kusababisha bei kushuka kama wakulima kuuza mavuno yao kwa wingi
-
Usafirishaji na masoko: Msongamano makubwa kama Dar es Salaam huongeza mahitaji – na kupandisha bei.
-
Ununuzi wa taasisi/viwanda: Mazao kama mtama na ulezi aghalabu huuzwa moja kwa moja kwa viwanda, kuathiri usambazaji sokoni.
-
Sera na bei ya kigeni: Mfumuko wa bei nchini 3.3% hadi Juni 2025, huku bei za chakula zikiwa juu kwa 7.3%, vinaongeza gharama za uagizaji/safirishaji
Matarajio ya Mwisho wa Mwaka 2025
-
Mtama na ulezi: Bei zinaripotiwa zimeongezeka hivi karibuni — mitalu itayalia bidhaa zaidi?
-
Mahindi na mchele: Bei zitabakia hasi kama mavuno yatavuma.
-
Maharage na viazi: Utulivu unaendelea, isipokuwa msongamano uongezeke sokoni.
Vidokezo kwa Watumiaji
-
Walanguzi na wauzaji: Fuata ripoti za kila wiki za wizara za kilimo; bei zinaweza kutofautiana sana kati ya mikoa.
-
Wakulima: Drop your produce during high-yield seasons to benefit from ample supply.
-
Watumiaji: Nunua mazao mengi msimu wa mavuno – bei huwa rahisi sokoni.
Mwenendo wa bei za mazao sokoni Tanzania 2025 unaonesha mabadiliko yanayotokana na msimu, masoko ya mikoa, na mfumuko wa bei. Kwa uangalifu na ufuatiliaji wa mara kwa mara wa taarifa rasmi, wataalamu na watumiaji wote wanaweza kufanya maamuzi bora ya ununuzi na mauzo.
