Said Salim Bakhresa ni mmoja wa watu matajiri Tanzania, anayeongoza kundi la kampuni zilizostawi nchini na kwingineko kwa zaidi ya miongo mitatu. Katika makala hii, tutachunguza chanzo, ukubwa na athari za utajiri wake wa Bakhresa, ukitumia taarifa za hivi karibuni kutoka vyanzo vya Tanzania.
Mwanzo wa Safari ya Biashara
-
Alizaliwa Zanzibar mwaka 1949 na kuacha shule akiwa na umri wa miaka 14
-
Anaanza kwa kuuza urojo Zanzibar, baadaye akaanzisha mgahawa miaka ya 1970
-
Kutokana na faida ya mgahawa, alianza viwanda vya kusaga nafaka (grain milling) na bidhaa za mkate na vinywaji
Chanzo cha Utajiri Wake
Bakhresa amewekeza katika sekta nyingi:
-
Grain Milling & Agro‑processing: kampuni kubwa katika Afrika Mashariki, ikihudumia Tanzania, Uganda, Rwanda na Malawi
-
Beverages & Packaging: bidhaa za vinywaji, ice‑cream, na vifungashio
-
Media & Teknolojia: kupitia Azam TV na Azam Media, mpinzani mkubwa wa MultiChoice
-
Logistics & Marine: Azam Marine, Inland Container Depot, na fast ferries zenye faida
-
Petroleum & Sugar: azma ya AzamPay, mafuta na kiwanda cha sukari Bagamoyo .
Thamani ya Utajiri Wake
-
Thamani ya kutosha: takwimu zinaonesha zaidi ya $600 milioni mwaka 2024
-
Taarifa za Billionaires.Africa mwaka 2025 zinamtaja na thamani ya $400 milioni
-
Forbes mwaka 2015 aliiweka kwenye orodha ya matajiri Afrika wenye milione nyingi ($600 m)
-
Kutokana na utandawazi wa kampuni yake na ubinafsishaji, takwimu hupasuka – lakini wote wanakubaliana utajiri wake uko juu ya mamilioni mengi.
Athari za Kiuchumi na Kijamii
-
Ajira za maelfu: kampuni zake zinajihusisha na ajira za moja kwa moja na mradi mkubwa wa viwanda .
-
Mfuko wa afya: kampuni ya kupambana na malaria kwa wafanyakazi imepunguza gharama za matibabu hadi robo ya zamani .
-
Uwekezaji wa miundombinu: kwenye viwanda vya sukari na mfereji wa rafiki wa kampuni.
-
Malipo ya kodi: ingawa kuna mjadala (foroims) kuhusu usiri wa Tracy, alitaja kuwa kampuni hulipa kodi .
Changamoto na Msukosuko
-
Ufisadi/Forbes imemshirikisha katika uchunguzi wa kodi (TRA) mwaka 2016 .
-
Usi wa kudhihirisha umiliki – baadhi ya wachambuzi wanasema kuwa kampuni ya familia hulipa kodi kwenye majina tofauti .
-
Usiri wa familia umeweka changamoto katika urithi wa biashara (succession planning) .
“Utajiri wa Bakhresa” ni matokeo ya uvumbuzi, maamuzi sahihi, uwekezaji katika sekta nyingi, na kujikita kimaadili (social responsibility). Ingawa kuna migogoro kuhusu uwazi, hakuwa na shaka kuchangia uchumi wa Tanzania na Afrika Mashariki.
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FQA)
Swali 1: Utajiri wa Bakhresa ni kiasi gani?
– Taarifa zinaonesha kati ya $400–$600 milioni kama thamani ya mabenki, kutegemea vyanzo mbalimbali .
Swali 2: Je, amefaili kulipa kodi?
– Hakuna ushahidi wa kuthibitishwa wa kufutwa kodi; TRA ilishughulikia mafunzo lakini hakuna taarifa rasmi ya hatia .
Swali 3: Ni sekta gani kubwa zaidi?
– Sekta ya grain milling ndiyo msingi wa utajiri, ikifuatiwa na logistics, media na mafuta
Swali 4: Je, anakamilisha mrithi au biashara itaendelea vipi?
– Kuna mwito kuhusu urithi. Familia inahusishwa kipengele cha kuweka mageuzi ya “legacy” lakini hakuna maelezo rasmi kuhusu mpango wa utunzaji wa mali .
