Wahudumu wa afya ngazi ya jamii ni uti wa mgongo wa huduma za afya katika maeneo ya vijijini na mijini yenye changamoto za miundombinu. Wanafanya kazi kwa ukaribu na jamii kuhakikisha kuwa huduma za msingi za afya zinapatikana kwa kila mwananchi. Wanafanya kazi kwa kujitolea, lakini kwa sasa wameanza kutambuliwa rasmi na serikali na mashirika binafsi kwa mchango wao mkubwa. Swali kuu linabaki: mshahara wa wahudumu wa afya ngazi ya jamii ukoje?
Kazi na Majukumu ya Wahudumu wa Afya Ngazi ya Jamii
Wahudumu hawa wana majukumu mengi yanayochangia pakubwa katika kuboresha afya za jamii. Majukumu haya ni pamoja na:
Kutoa elimu ya afya kuhusu lishe bora, chanjo, usafi wa mazingira, na kinga dhidi ya magonjwa ya kuambukiza.
Kufuatilia afya ya mama na mtoto, hasa katika kipindi cha ujauzito na baada ya kujifungua.
Kuhamasisha na kuratibu chanjo za watoto katika jamii.
Kuhudhuria na kushughulikia visa vya dharura kabla ya wagonjwa kufikishwa katika vituo vya afya.
Kutoa huduma za msingi za kwanza kwa magonjwa madogo kama malaria, kuhara, na mafua.
Kwa kuzingatia kazi hizi nzito, inastahili wahudumu hawa walipwe kwa haki na uadilifu.
Mshahara wa Wahudumu wa Afya Ngazi ya Jamii Tanzania
Kwa mujibu wa taarifa kutoka serikalini na vyanzo vingine vya kuaminika:
Mshahara wa wahudumu wa afya ngazi ya jamii huanzia kati ya TZS 150,000 hadi TZS 300,000 kwa mwezi kwa wale wanaofanya kazi kwa mikataba ya muda au chini ya miradi ya mashirika yasiyo ya kiserikali.
Kwa wale wanaoajiriwa moja kwa moja na serikali, kupitia Wizara ya Afya, wanaweza kulipwa kuanzia TZS 400,000 hadi TZS 700,000 kwa mwezi, kutegemea na kiwango cha elimu, uzoefu, na eneo analofanyia kazi.
Wahudumu walioko katika maeneo ya vijijini au yenye changamoto maalum, mara nyingine hupata posho ya mazingira magumu ambayo inaweza kuwa kati ya TZS 50,000 hadi TZS 100,000 kwa mwezi.
Hata hivyo, bado kuna changamoto kubwa ya kutokuwepo kwa viwango vya mshahara vilivyowekwa kisheria kwa baadhi ya wahudumu wa afya ngazi ya jamii, hasa wale wanaojitolea au walio chini ya ufadhili wa miradi ya muda mfupi.
Vigezo Vinavyoathiri Mshahara wa Wahudumu wa Afya
Kuna mambo kadhaa yanayoathiri kiwango cha mshahara kwa mhudumu wa afya ngazi ya jamii:
1. Chanzo cha Ajira
Wapo wahudumu wanaofadhiliwa na mashirika ya kimataifa kama WHO, UNICEF, na AMREF. Mashirika haya hutoa malipo kulingana na bajeti zao. Kwa kawaida, mishahara kutoka mashirika haya huwa juu kuliko yale yanayolipwa na halmashauri au serikali za mitaa.
2. Kiwango cha Elimu
Wahudumu waliopata mafunzo rasmi au stashahada katika afya ya jamii huwa na nafasi nzuri ya kupata malipo makubwa. Mafunzo haya huongeza ujuzi na uwezo wa kuhudumia jamii kwa ufanisi zaidi.
3. Eneo la Kazi
Wale wanaofanya kazi katika maeneo yenye changamoto nyingi za afya au yaliyo mbali na huduma za msingi mara nyingi hupewa posho za ziada kama motisha ya kuwashikilia maeneo hayo.
4. Muda wa Uzoefu
Kadiri mhudumu anavyopata uzoefu kazini, ndivyo anavyoweza kupandishwa daraja au kupewa majukumu muhimu zaidi, jambo linaloweza kuambatana na ongezeko la mshahara.
Mabadiliko ya Kisheria na Jitihada za Serikali
Serikali ya Tanzania, kupitia Wizara ya Afya na TAMISEMI, imekuwa ikichukua hatua kuhakikisha kwamba wahudumu hawa wanapata ajira za kudumu na malipo stahiki. Mnamo miaka ya karibuni, baadhi ya halmashauri zimeanza kuajiri rasmi wahudumu wa afya ngazi ya jamii na kuwalipa mshahara kama watumishi wa umma.
Hatua hii inawapa wahudumu hawa haki za msingi kama vile bima ya afya, mafao ya kustaafu, na likizo ya uzazi. Serikali pia imeweka mkazo katika kuwawezesha wahudumu kupata mafunzo ya mara kwa mara ili kuboresha huduma wanazotoa kwa jamii.
Changamoto Zinazowakumba Wahudumu wa Afya Ngazi ya Jamii
Pamoja na umuhimu wao, wahudumu wa afya ngazi ya jamii wanakumbana na changamoto nyingi, zikiwemo:
Mishahara midogo na isiyotosheleza mahitaji ya kila siku
Kutolipwa kwa wakati, hasa kwa wale walioko chini ya miradi inayofadhiliwa
Ukosefu wa vifaa vya kazi kama vile glavu, maski, na vitendea kazi vya matibabu
Kukosa ajira za kudumu, hivyo kuwa katika hali ya kutokuwa na uhakika wa ajira
Changamoto hizi huathiri motisha na ari ya wahudumu katika kutekeleza majukumu yao kwa ufanisi.
Faida za Kuwalipa Wahudumu wa Afya kwa Haki
Kuongeza na kuimarisha mishahara ya wahudumu wa afya ngazi ya jamii kutaleta manufaa mengi kwa taifa, ikiwa ni pamoja na:
Kuboresha huduma za afya katika jamii
Kupunguza vifo vinavyotokana na magonjwa ya kuzuia
Kuhamasisha vijana wengi kujiunga na fani ya afya ya jamii
Kuhifadhi wahudumu waliopo kwa muda mrefu zaidi
Hitimisho
Wahudumu wa afya ngazi ya jamii ni uti wa mgongo wa mfumo wa afya wa Tanzania, hasa katika maeneo yasiyofikika kwa urahisi. Ili kuhakikisha wanatoa huduma bora, kuna haja ya kuwepo kwa sera madhubuti zinazowalinda na kuwawezesha kifedha. Serikali, wadau wa maendeleo, na jamii kwa ujumla wanapaswa kushirikiana kuwathamini na kuwawezesha wahudumu hawa kwa kuwapa mishahara bora na mazingira mazuri ya kazi.
Soma Pia
1. Jinsi ya Kupata Token ya Luku Iliyopotea
2. Jinsi ya Kuwekeza Hisa Benki ya CRDB