Mafuta ya zaituni yamekuwa yakitumika sana Tanzania kwa ajili ya kupikia na matumizi ya afya. Ingawa yana faida nyingi, madhara ya mafuta ya zaituni yanaweza kuathiri afya ikiwa yatatumiwa vibaya au kwa kiasi kisichofaa. Makala hii inarejelea miongozo ya Wizara ya Afya Tanzania na TFDA kukupa maelezo sahihi.
Madhara Makuu ya Mafuta ya Zaituni kwa Afya
1. Athari kwa Mfumo wa Moyo (Kwa Watu Wenye Uwezo wa Kiafya)
Kulingana na tafiti za TFDA, matumizi ya mafuta ya zaituni yaliyochanganywa na vitu vya kikaboni yanaweza kusababisha shida za mishipa ya moyo kwa watu wenye shida za cholesterol. Hii inatokana na oksidheni ya mafuta inapopashwa joto kali.
2. Uzito wa Mwili na Sukari ya Damu
Taarifa kutoka Taasisi ya Lishe Tanzania (TFNC) zinaonyesha kuwa mafuta ya zaituni yana kaloria nyingi. Matumizi yasiyodhibitiwa yanaweza kusababisha mzio wa uzito na kushindwa kudhibiti sukari kwa wagonjwa wa kisukari.
3. Sumu ya Kikaboni (Ikiwa ni Sio Safi)
Duka nyingi Tanzania huuza mafuta ya zaituni yasiyohalalishwa. Taasisi za serikali kama TBS zimeonya kwamba mafuta yasiyo na alama ya kiwango yanaweza kuwa na kemikali hatari kama paraffin.
Jinsi ya Kuepuka Madhara ya Mafuta ya Zaituni
- Thibitisha alama ya TBS au TFDA kabla ya kununua.
- Epuka kupika kwa joto kali zaidi ya 180°C.
- Tumia kwa kiasi kinachopendekezwa na wataalamu (si zaidi ya chaji 2 kwa siku).
Maswali Yanayoulizwa Mara kwa Mara (FAQ)
Q: Je, mafuta ya zaituni yanaweza kusababisha saratani?
A: Haithibitishiwi na tafiti za Tanzania, lakini mafuta yaliyooxida yanaweza kuwa na athari mbaya kwa seli.
Q: Ni mbadala gani salama zaidi ya mafuta ya zaituni?
A: TFNC inapendekeza mafuta ya alizeti au karanga kwa upishi wa joto la juu.
Q: Je, mafuta ya zaituni yanaweza kutumika kwenye ngozi?
A: Inaweza kusababisha kuvimba kwa ngozi nyeti. Zingatia kufanya jaribio kabla ya matumizi.
