Bei Mpya ya Mafuta Petroli na Dizeli Tanzania 2025
Bei Mpya ya Mafuta Petroli na Dizeli Tanzania, Katika kipindi cha hivi karibuni, Tanzania imeshuhudia mabadiliko muhimu katika sekta ya nishati, hususan katika bei za mafuta. Mamlaka ya Udhibiti wa Huduma za Nishati na Maji (EWURA) imeendelea kutekeleza jukumu lake la kusimamia na kudhibiti bei za mafuta nchini, ili kuhakikisha upatikanaji wa nishati kwa bei stahiki na kuwalinda watumiaji.
MWENENDO WA BEI ZA MAFUTA YALIYOSAFISHWA KATIKA SOKO LA DUNIA: Bei zinazozingatiwa za mafuta yaliyosafishwa (FOB) ni za soko la Uarabuni. Katika bei kikomo kwa Mei 2025, bei za mafuta katika soko la dunia zimepungua kwa asilimia 5.22 ya kwa mafuta ya petroli, asilimia, 5.21 kwa mafuta ya dizeli na asilimia 5.08 kwa
mafuta ya taa mtawalia.
MWENENDO WA GHARAMA ZA UAGIZAJI: Kwa mwezi Mei 2025, gharama za uagizaji mafuta (premiums) zimepungua kwa wastani wa asilimia 22.41 kwa mafuta ya petroli, asilimia 4.78 kwa mafuta dizeli na hakuna mabadiliko kwa mafuta ya taa katika Bandari ya Dar es Salaam; katika Bandari ya Tanga hakuna mabadiliko; na katika bandari ya Mtwara zimepungua kwa wastani wa asilimia 34.81 kwa mafuta ya petroli na dizeli.
VIWANGO VYA KUBADILISHA FEDHA ZA KIGENI: Gharama za mafuta (FOB) na gharama za uagizaji (Premiums) zinalipiwa kwa kutumia fedha za kigeni ikiwemo Dola ya Marekani. Kwa bei za mwezi Mei 2025, wastani wa gharama za kubadilisha fedha za kigeni (Applicable Exchange Rate) umepungua kwa
asilimia 1.20.
Wafanyabiashara wa bidhaa za mafuta kwa rejareja wanatakiwa kuuza mafuta kwa bei zinazooneshwa katika Jedwali Na. 3.
Aidha, wafanyabiashara wa bidhaa za mafuta kwa jumla wanatakiwa kuuza mafuta kwa bei zinazooneshwa katika Jedwali Na. 2.
Hatua kali za kisheria zitachukuliwa dhidi ya mfanyabiashara yoyote
atakayekiuka AGIZO hili.
EWURA inapenda kuwakumbusha wafanyabiashara wa bidhaa za mafuta kwa jumla na rejareja pamoja na jamii kuzingatia yafuatayo:
- a) bei kikomo za bidhaa za mafuta ya petroli kwa eneo husika zinapatikana kupitia simu za mkononi kwa kupiga namba *152*00# na kisha kufuata maelekezo. Huduma hii ni bure na inapatikana kupitia mitandao yote ya simu za mkononi hapa nchini.
- b) Kwa mujibu wa Sheria ya Mafuta ya mwaka 2015, kifungu namba 166, bei za bidhaa za mafuta ya petroli zitaendelea kupangwa na soko. EWURA itaendelea kuhamasisha ushindani kwa kutoa taarifa za bei kikomo za bidhaa
za mafuta. - c) Kampuni za mafuta ziko huru kuuza bidhaa za mafuta ya petroli kwa bei ya ushindani isipokuwa bei hizo zisizidi bei kikomo (Price cap) au kuwa chini ya bei iliyoruhusiwa (Floor Price) kama zilivyokokotolewa kwa mujibu wa
Kanuni za EWURA za Kupanga Bei za Mafuta za Mwaka 2022 zilizotangazwa tarehe 28 Januari 2022 kupitia Gazeti la Serikali Na. 57 na marekebisho ya Kanuni tajwa kupitia Gazeti la Serikali Na. 761A la tarehe 30 Oktoba 2023 na Mabadiliko ya Kanuni za Uagizaji wa Mafuta kwa Pamoja za Mwaka 2024. - d) Vituo vyote vya mafuta vinatakiwa kuchapisha bei za bidhaa za mafuta katika mabango yanayoonekana bayana yakionesha bei za mafuta, punguzo, vivutio
vya kibiashara vinavyotolewa na kituo husika. Pale ambapo inawezekana kuchagua, wateja wanashauriwa kununua bidhaa za mafuta katika vituo vinavyouza mafuta kwa bei nafuu zaidi ili kushamirisha ushindani. Ni kosa
kuuza mafuta bila kuweka mabango ya bei inayoonekana vizuri kwa wateja. Adhabu kali itatolewa kwa kituo husika kwa kutotekeleza matakwa ya kisheria kwa mujibu wa kanuni husika. - e) Wauzaji wa bidhaa za mafuta ya petroli wanatakiwa kutoa stakabadhi za mauzo kutoka kwenye Electronic Fiscal Pump Printers (EFPP) na wanunuzi wahakikishe wanapata stakabadhi hizo za malipo zinazoonyesha jina la kituo, tarehe, aina ya mafuta yaliyonunuliwa na bei kwa lita. Stakabadhi hizo zitatumika kama kidhibiti kwa wanunuzi wa mafuta endapo kutajitokeza malalamiko ya kuuziwa mafuta kwa bei ya juu kuliko bei kikomo au kuuziwa
mafuta yasiyo na kiwango cha ubora unaotakiwa. Stakabadhi hizo pia zitasaidia kurahisisha ukusanyaji wa kodi za Serikali zitokanazo na mauzo ya bidhaa za mafuta ya petroli.
Bei Mpya ya Mafuta Petroli na Dizeli Tanzania 2025
Sababu Zinazoathiri Bei za Mafuta
Bei za mafuta Tanzania huathiriwa na mambo mbalimbali, ikiwa ni pamoja na:
1. Bei za Kimataifa
- Mabadiliko ya bei za mafuta katika soko la dunia huwa na athari ya moja kwa moja katika bei za ndani.
2. Thamani ya Shilingi
- Uimara au udhaifu wa shilingi ya Tanzania dhidi ya dola ya Marekani huathiri gharama za uagizaji wa mafuta.
3. Gharama za Usafirishaji
- Usafirishaji wa mafuta kutoka bandari za kimataifa hadi Tanzania huongeza gharama za jumla.
4. Kodi na Ushuru
- Serikali hutoza kodi mbalimbali kwenye mafuta, ambazo huchangia katika bei ya mwisho kwa mtumiaji.
Athari za Mabadiliko ya Bei za Mafuta
Mabadiliko ya bei za mafuta yana athari pana katika uchumi wa Tanzania:
Athari chanya
– Kupungua kwa bei kunaweza kusaidia kupunguza gharama za uzalishaji
– Kuongeza uwezo wa wananchi wa kawaida kununua mafuta
– Kupunguza gharama za usafiri na usafirishaji wa bidhaa
Athari hasi
– Kuongezeka kwa bei kunaweza kusababisha mfumuko wa bei za bidhaa
– Kuathiri sekta ya usafirishaji na hivyo kuongeza gharama za maisha
– Kupunguza mapato ya serikali kutokana na kushuka kwa kodi za mafuta
Hatua za Serikali
Serikali ya Tanzania imekuwa ikichukua hatua mbalimbali kudhibiti bei za mafuta, ikiwa ni pamoja na:
1. Kuimarisha mfumo wa uagizaji wa mafuta kwa pamoja (Bulk Procurement System)
2. Kuweka akiba ya kutosha ya mafuta nchini
3. Kuboresha miundombinu ya uhifadhi wa mafuta
4. Kuimarisha usimamizi wa sekta ya mafuta
Ushauri kwa Watumiaji
Wakati bei za mafuta zikiendelea kubadilika, watumiaji wanashauriwa:
– Kutumia mafuta kwa uangalifu na kwa ufanisi
– Kufuatilia matangazo rasmi ya EWURA kuhusu bei
– Kutafuta njia mbadala za nishati pale inapowezekana
– Kununua mafuta katika vituo vilivyoidhinishwa
Hitimisho
Mabadiliko ya bei za mafuta ni jambo la kawaida katika uchumi wa soko huria. Ni muhimu kwa wadau wote kushirikiana ili kuhakikisha sekta ya nishati inakuwa imara na endelevu. Watumiaji wanahimizwa kuendelea kufuatilia matangazo rasmi ya EWURA na kuchukua hatua stahiki kulingana na mabadiliko yanayotokea katika sekta hii muhimu.
Wakati serikali ikiendelea kuchukua hatua za kudhibiti bei za mafuta, ni muhimu kwa jamii kuelewa kuwa mabadiliko ya bei ni sehemu ya kawaida ya uchumi na yanaweza kuleta changamoto na fursa mpya kwa wadau mbalimbali.
Soma Pia;
1. Qur-aan Ina Suwrah Ngapi Na Aayah Ngapi Jumla?
3. Barua ya Utambulisho kutoka Serikali ya Mtaa